Akraba evliliği göz
tansiyonu nedeni
Uzmanlar, göz tansiyonu 21’i aşan herkesin glokom riskinin
araştırılması gerektiğini belirtip, akraba evliliği yapan çiftlerin bebeklerde
göz tansiyonu riskinin yüksek olduğu uyarısını yapıyor.
Türkiye’de yaklaşık 1,5 milyon kişiyi etkileyen göz
tansiyonu yani glokom, sinsice ilerleyip görme kaybına yol açabiliyor.
Glokom yani göz tansiyonu hiçbir belirti vermeden körlüğe
kadar ilerleyen ve geri dönüşü olmayan bir hastalık. Türkiye’de yaklaşık 1.5
milyon kişiyi tehdit eden hastalığa karşı 45 yaşından sonra göz tansiyonu
kontrolünden geçmek yeterli.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göz
Hastalıkları Anabilim Dalı Glokom Bölümü Sorumlusu ve Türk Oftalmoloji Derneği
Genel Başkanı Prof. Dr. Nevbahar Tamçelik glokom ile ilgili merak edilenleri
anlattı.
Glokom nedir?
Glokom halk arasında göz tansiyonu olarak bilinir. Normalde
göz içinde saydam tabaka ve merceği besleyen bir sıvı bulunur. Göz sıvısının
yapım hızıyla gözden çıkışı arasında bir denge vardır. Ancak bazı kişilerde
çıkış yeri tıkalı olduğu için sıvı göz içinde birikir. Bu da göz tansiyonun
yükselmesine neden olur. İşte bu durumu glokom olarak tanımlıyoruz.
Tıkanıklığın tam olarak sebebini bilmiyoruz. Genellikle gözün yapısına bağlı
olarak ortaya çıkıyor. Ayrıca göze darbeler ve göz hastalıkları sonrasında da
görülebiliyor.
Görülme sıklığı nedir?
Dünyada yaklaşık 70 milyon kişinin glokom hastası olduğu,
glokoma bağlı 7 milyon kişinin kör olduğu ve bunların yarısından çoğunun iki
gözünü de kaybettiği tahmin ediliyor. Türkiye’de ise 1 buçuk milyon kişinin
glokom olduğu tahmin ediliyor ancak bunun yaklaşık 300 bini düzenli tedavi
alıyor.
Peki glokomun belirtileri neler?
Hastalığın yüzde 90ı sinsi seyrediyor, yani hiçbir belirti
vermiyor. Hastaların bir kısmında ise glokom ani gelişiyor. Göz tansiyon krizi
olarak tanımladığımız bu tablo şiddetli baş göz ağrısı, görmede ani düşme,
bulantı, kusma, aşırı kızarma gibi belirtilerle seyrediyor. Göz tansiyon krizi
birkaç saat içinde kişiyi kör edebildiği için belirtiler ortaya çıktığında
hemen doktora gidilmeli.
Göz içi basıncı normalde kaç olmalı?
Normal insanlarda göz içi basıncı 10-20 mm/HG arasında. Göz
tansiyonu 21i aşan herkesin glokom riski araştırılmalı. Çünkü bu değerden sonra
görme siniri hasar görür.
Kimler risk altında?
Yüksek göz tansiyonu olanlar, özellikle 60 yaş ve
üzerindekiler, siyah ırka mensup olanlar, ailelerinde glokom hastalığı
bulunanlar, şeker hastaları, damarsal hastalığı bulunanlar, travma veya cerrahi
müdahale geçirenler, hipertansiyon ve hipotansiyon, miyop ve diğer göz
hastalıkları bulunanlar glokom riski altında.
Glokom nasıl teşhis edilir?
Glokom yalnız göz hekimlerince teşhis edilebilir. Bunun için
göz tansiyonu ölçümü, görme siniri hasarının analizi, görme alanı testi ve
kornea kalınlık ölçümü yapılmalı.
Kaç yaşından sonra bu tetkikler yapılmalı?
45 yaş üstü ve risk faktörü bulunmayanların iki yılda bir,
45 yaş üstü ve risk faktörü bulunanların yılda bir defa olmak üzere düzenli göz
muayenesi yaptırması gerekiyor.
Glokom tedavi edilebilir mi?
Glokom erken tanı konulduğunda tedavisi mümkün olan ancak
sinsi seyreden bir hastalık. Tesadüfen yakalandığında genelde görme siniri
hücreleri kaybedilmiş oluyor. Çoğu kişi görme yetisi büyük bir tehlikeye düşene
kadar hastalığı fark etmiyor. Teşhis edildiğinde var olan görme kaybı geri
döndürülemiyor ancak hastalığın ilerlemesi durdurulabiliyor. Kaybedilen görme
sinirleri düzelmiyor.
Peki, nasıl tedavi ediliyor?
Glokomdan korunmanın tek yöntemi, göz tansiyonunun
düşürülmesidir. Bu sayede görme sinir hasarının önlenmesiyle hastalığın
tedavisi sağlanıyor. Öncelikle damla tedavisi, yetmiyorsa cerrahi tedavi, bazen
de gerekli hallerde lazer tedavisi uygulanır. Erken teşhis edildiğinde glokomun
tedavisi yüz güldürücüdür. Tedavide hastanın ilaçlara uyum göstermesi de
önemli. Bu nedenle hastanın sürekli takibi gerekir.
Glokom riskini artıran faktörler neler?
İlerleyen yaş, ailede glokom öyküsü (genetik yatkınlık),
sigara, şeker hastalığı, yüksek ya da düşük tansiyon, miyop, uzun süreli
kortizon tedavisi, göz yaralanmaları, migren bu özelliklere sahip kişilerin
glokom yönünden göz muayenelerini yaptırmaları uygun olur.
Glokom bebeklerde de görülebilir mi?
Evet. Ülkemizde akraba evliliği nedeniyle bebeklerde glokom
dünya ortalamasının üstünde. Yeni doğan bebeklerde 10 bin canlı doğumdan
birinde glokom görülüyor. Yeni doğanlarda körlük oranı çok yüksek, körlüğü
önlemek için bebeklerin mümkün olduğunca erken ameliyat edilmesi gerekiyor.
Üç – dört günlük bebekleri bile başarıyla ameliyat
edebiliyoruz. Işıktan kaçma, ışığa bakamama, göz iriliği, gözde büyümenin
giderek artması, gözde bulanıklık, göz bebeğinin iyi seçilememesi ailelerin
hemen hekime başvurmasını gerektiriyor.
Peki, hastalıkta bilinç düzeyi ne oranda? Bu hastalığın
önemini biliyor muyuz?
Türk Oftalmoloji Derneğinin bin kişiye sorular yönelterek
yaptığı ‘Glokom Bilinirlik Araştırmasının sonucunda ne yazık ki Türk halkının
bu konuda bilinç düzeyinin düşük olduğunu gördük. Araştırmanın sonuçları, bu
önemli hastalık hakkında bilinç oluşturmak ve hastaları önleyici göz bakımı
almaya teşvik etmek için çok daha fazla eğitim çalışmasının gerekli olduğunu
gösterdi.
Araştırmaya göre, glokom hastalarının bile kendi
hastalıkları, tedavisi ve olası riskleri konusunda yeterince bilgiye sahip
olmadığını gördük. Öyle ki, üç glokom hastasından ikisi yetersiz tedavi ve
takibin körlüğe neden olabileceğinin bilincinde değildi. Doktorları ve sağlık
çalışanlarını kaygılandıran başka bir nokta da, daha yüksek risk altındaki
vatandaşların neredeyse yarısının kontrol için en az yılda bir kez doktora
görünmediğine dair bulgu oldu. Araştırma katılımcılarının yüzde 27si göz
doktoruna sadece beş yılda bir göründüklerini bildirdi, katılımcıların yüzde
48i de göz kontrollerinin arasında iki yıl veya daha fazla gibi uzun bir süre
geçtiğini belirtti.
bebeklerde glokom riski, bebeklerde göz tansiyonu riski,
glokom nedir, glokom riskinin araştırılması, glokomun belirtileri, glokomun
görülme sıklığı, akraba evliliğinin zararları