Az görme sorunu ve
çareleri
Normal gözlükler, kontakt lensler veya göz içi lens
implantları ile görmeniz artırılamıyorsa sizde az görme mevcut demektir. Bu
durum körlükle eş anlamlı değildir. Az gören kişilerin hala işe yarar bir
görmesi mevcut olup sıklıkla görme cihazları kulla
nılarak artırılabilir.
Görme bozukluğu hafif ya da ağır olsun, az görme, görmenizin
ihtiyaçlarınızı karşılayamadığı manasına gelir. Görme artırıcı cihazların
kullanımına ancak tıbbi ve cerrahi tedavilerden sonra, ya da bunların fayda
sağlamayacağına kanaat getirildikten sonra göz hekimi tarafından karar verilir.
- Neler az görmeye sebep olur?
Daha çok yaşlı kimselerde olmasına rağmen her yaşta az görme
meydana gelebilir. Doğumdan var olan bozukluklar, kalıtsal hastalıklar,
yaralanmalar, şeker hastalığı, glokom, katarakt ve yaşlanma az görmeye yol
açabilir. En yaygın sebebi gözün sinir tabakasının bir hastalığı olan makula
dejenerasyonudur. Makula dejenerasyonu merkezi görmeyi bozar, tam körlük yapmaz
ve çevresel görme etkilenmez.
- Az görmenin farklı tipleri var mıdır?
Evet. En sık merkezi görme veya okuma bozukluğu görülmesine
rağmen çevresel görme azalması veya renkli görüşün kaybolması da az görme
yapabilir. Veya, gözünüz ışık, kontrast veya kamaşmaya karşı uyum yeteneğini
kaybedebilir. Farklı az görme tipleri farklı yardım cihazları gerektirir.
Örneğin doğuştan az görmesi olan bir kişi ile sonradan az görme gelişen bir
kişinin ihtiyaçları farklıdır.
- Az görenlere yardım cihazı nedir?
Az görenlere yardım cihazı görmeyi artırır. Her durumda
görmeyi normale çeviren tek bir cihaz yoktur, bu nedenle farklı amaçlar için
farklı cihazlar gerekir. Mümkünse bir cihazı almadan önce deneyin. İki tip az
görenlere yardım cihazı mevcuttur: Optik olan ve optik olmayan. Optik olan az
görenlere yardım cihazları
Optik az görenlere yardım cihazlarında büyütme amacıyla
lensler veya lens kombinasyonları kullanılır. Bunlar normal gözlük camlarından
farklıdır. Optik cihazlar beş ana grupta toplanabilir:
Büyütücü gözlükler normal gözlüklerden daha güçlüdür.
Bunları kullanırken okunacak materyalin göze çok yaklaştırılması gerekir, aksi
takdirde yazı odak dışında kalır. Önce bu durum ürkütebilir, fakat zamanla
alışılır. Yakın için tasarlanmışlardır, göze takıldıkları için okunacak
materyal rahatça tutulabilir.
Büyütücü gözlükler direk olarak bir gözlüğe monte
edilebilirler ya da kişinin kendi gözlük numaraları üzerine eklenebilir.
Bunların asferik ve teleskopik şekilleri vardır. Teleskopik olanlar daha kaba görünümlü
olmalarına rağmen daha uzak mesafeden geniş bir görüş sağlarlar. Asferik
olanlar ise estetik görünür, fakat daha kısa mesafeden daha dar alanı
gösterirler. Her iki büyütücü gözlük tipinin pek çok değişik modelleri piyasada
mevcuttur.
El büyüteçleri çoğu kimse tarafından bilinir. Bunlarla
okunacak materyal normal mesafede tutulabilir. Kırtasiyeciler veya
optikçilerden satın alınabilir. Ayaklı büyüteçler okunacak materyalin üzerine
konur. Bazıları kendinden aydınlatmalıdır. Büyüteçler, görüşü normal
aktivitelerine yeten fakat kısa süreli yakın görüş gerektiren senet, fatura,
telefon rehberi, telefon tuşları, ev aletlerinin düğmeleri vb. gibi şeylerin
görülmesinde oldukça faydalıdır. Ellerinde titreme olan hastalar için ayaklı,
görmesi çok düşük olan hastalar için de aydınlatmalı büyüteçler önerilir.
Teleskoplar uzak büyütme için kullanılır. Elde ya da gözlüğe
monte edilerek kullanılabilirler. Özellikle televizyon seyrederken, otobüslerin
yazılarını okurken, ilanlara, panolara bakarken çok yararlıdırlar; gözlük gibi
devamlı kullanımları zordur ve tecrübe gerektirir. Kapalı devre televizyon
sistemi, bir televizyon ekranına okunacak materyalin büyütülmüş görüntüsünü
verir. Bunların büyütme ve kontrastı ayarlanabilir ve kullanımları diğer
cihazlardan daha kolaydır. Sadece okumak veya resimlere bakmak için kullanılır.
Siyah-beyaz veya renkli olanları vardır. Özellikle öğrenciler ve masa başı işi
yapanlar için oldukça faydalıdırlar. Teknolojinin ilerlemesi ile son zamanlarda
maliyetleri de oldukça düşmüştür.
Optik olmayan az görenlere yardım cihazları:
- Büyük yazılı kitaplar, gazete ve dergiler,
- Düzgün yazmaya yardımcı cihazlar,
- Büyük oyun kartları,
- Büyük telefon tuşları,
- Yüksek kontrastlı saat ekranları,
- Konuşan makineler (saatler, bilgisayarlar),
- Yazıyı gösteren ve yüksek sesle okuyan makineler.
Optik olmayan en basit yöntem görülmesi istenen şeye
yanaşmaktır. Görülmesi istenen nesneye yaklaşmak, klasik inancın aksine gözlere
zarar vermemektedir.
- Az gören kimseler için aydınlatma önemli midir?
Uygun aydınlatma, az görenlere yardım cihazı kadar
önemlidir. Benzer bir işi yapmak için 60 yaşında sağlıklı bir kişi, 20
yaşındaki haline göre iki kat aydınlatmaya ihtiyaç duyar.
Aydınlatma konusunda birkaç önemli not
- Aydınlatma kaynağını okunacak materyale yakın tutun. Bu
amaç için ayarlanabilir kolları olan yüksek yoğunluklu ışıklar kullanın.
- Yansıyan ışığın rahatsız etmesini önlemek için siper
kullanın.
- Kamaşma varsa emici lensler kullanılabilir.
- Az gören hastalara yardım için hangi hizmetler vardır?
Göz doktorunun tam bir muayene yapması şarttır. Az
görmenizin sebebi tespit edildikten sonra bu cihazlar önerilir veya bu
cihazların uygulanabileceği bir merkeze sevk edilirsiniz. Hükümetler veya özel
kuruluşlar az görenler için sosyal servisler sunabilirler. Bunlar konuşan
kitaplar, bağımsız evde yaşayabilme eğitimi ve bazen oryantasyon ve
hareketlilik eğitimi olabilir.
az görenler için aydınlatma, az görenlere yardım cihazları,
az görme sorunu, az görme sorununun çareleri, az görme tedavisi, az görmenin
çeşitleri, az görmenin farklı tipleri, az görmenin sebepleri